نکاتی برای حفظ و نگهداری درست تابلوفرش ایرانی

تابلوفرش‌های ایرانی در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع و زیبا، امروزه آذین‌بخش منازل هستند. هنر فرش‌بافی ایران زبانزد همه‌ی مردم جهان است و کم‌تر کسی است که آوازه‌ی این هنر به گوشش نرسیده باشد. فرش و تابلوفرش در ایران به چشم هنری ارزشمند دیده می‌شود و تنها هنرمندان خاصی در ایران به این صنعت می‌پردازند چرا که فرش‌بافی هنری بسیار حساس و زمان‌بر است و هر کسی طاقت تاب‌آوری ساعت‌های طولانی پشت دار قالی را ندارد. برای نقش‌زدن هر گل کوچک روی دار قالی مدت‌ها زمان صرف می‌شود و طرح‌های شلوغ ایرانی به هفته‌ها و حتی ماه‌ها زمان نیاز دارد تا شکل بگیرند. مردان و زنان با قومیت‌های مختلف در شهرهای گوناگون همچون تبریز و کاشان و … از شروع صبح خود تا پایان شب را پشت دار قالی صرف می‌کنند. تنها عشق به این کار است که باعث می‌شود این فرش‌های زیبا و متنوع عرضه شوند. اما در نقطه‌ی مقابل برای فرش‌های ماشینی نیز زحمات زیادی کشیده می‌شود. در کارخانه‌های بزرگ فرش‌بافی افراد زیادی مشغول به کار کردن با ماشین‌آلات بزرگ فرش‌بافی هستند تا فرش‌های ماشینی در کمترین زمان اما در طرح‌ها و رنگ‌های بسیار به بازار برسند و مردم آن‌ها را خریداری کنند تا زیبایی‌بخش خانه‌شان بشوند.

همان‌طور که قطعا تا به حال نیز باید متوجه شده باشید، تابلوفرش‌های ایرانی همچون فرش‌های ایرانی در دو نوع اصلی دستباف و ماشینی در بازار عرضه می‌شوند. طرح‌های این تابلوفرش‌ها تقریبا در هر دو نوع دستی و ماشینی یکسان است. این طرح‌ها از قبیل طرح‌های فرانسوی، طرح منظره، طرح پرتره، طرح اماکن مذهبی و طرح آیات و روایات در هر دو نوع ماشینی و دستباف در دسترس است. تنوع طرحی و رنگی به قدری زیاد هست که مخاطبان این آثار هنری بتوانند تابلوفرش مطابق با سلیقه‌ی خود را به راحتی انتخاب کنند و بر دیوار خانه‌ی خود بیاویزند. اما با پیدا کردن تابلوفرش موردسلیقه‌ی خود چه از نوع دستباف و چه ماشینی و خرید آن همه چیز تمام نمی‌شود. این آثار هنری به دلیل ظرافت بی‌حد و اندازه‌ی خود نیازمند رسیدگی‌های ویژه‌ای نیز هستند.

 

باید دقت کنید که اگر تصمیم به آویزان کردن تابلوفرش دارید حتما باید از قابی برای آن استفاده کنید. استفاده از قاب هم در هر چه زیباتر نشان دادن تابلوفرش شما نقش مهمی دارد و هم در طول عمر آن. آویزان کردن تابلوفرش بدون قاب روی دیوار به جهت مواد آهکی‌ یا گچی که در رنگ دیوار موجود است برای تابلوفرش شما ضرر دارد. لازم به ذکر است که اگر تصمیم ندارید فعلا تابلوفرش خود را آویزان کنید باید حتما آن را لول کنید و از تا کردن فرش خودداری نمایید چراکه تا کردن فرش در طولانی‌مدت باعث آسیب دیدن بافت فرش می‌شود.

 

محل آویختن تابلوفرش نیز در طول عمر تابلوفرش شما اهمیت بالایی دارد. مسئله‌ی نور در محل نگهداری تابلوفرش بسیار زیاد حائز اهمیت است. باید دقت کنید که جایی که تابلوفرش خود را آویزان می‌کنید نه روبه‌روی تابش شدید آفتاب باشد و نه در تاریکی مطلق. حالا چرا؟ به این دلیل که نور مستقیم و شدید آفتاب می‌تواند باعث رنگ‌پریدگی تابلوفرش‌ شما بشود و اما تاریکی مطلق چطور به فرش شما آسیب می‌زند؟ نبود نور در هر مکانی موجب ایجاد شرایطی می‌شود که در آن حشرات تولید می‌شوند و رشد می‌کنند. از جمله این حشرات می‌توان به بیدها اشاره کرد که دشمن‌ اصلی فرش‌ها و تابلوفرش‌ها هستند. البته اگر تابلوفرش شما ماشینی است نباید نگران باشید زیرا بیدزدگی مختص تابلوفرش‌های دستباف است و نه ماشینی. و اما رطوبت. باید حواستان باشد محلی که تابلوفرشتان آویزان است محیطی مرطوب نباشد. چراکه رطوبت باعث پوسیدگی بافت تابلوفرش شما می‌شود و در این صورت به زودی تابلوفرش‌تان را از دست خواهید داد بنابراین آویزان کردن تابلوفرش‌ها روبه‌روی کولر آبی ممنوع است.

 

در شستن تابلوفرش نیز همچون شستن فرش‌هایمان باید دقت زیادی به خرج دهیم. البته که تابلوفرش عموما نیاز به شستشو ندارد. بهترین راه تمیز کردن و از بین بردن گرد و خاک تابلوفرش استفاده از جاروبرقی است. شما هر چند وقت یکبار می‌توانید تابلوفرش خود را با سری جاروبرقی تمیز کنید. اما اگر پس از گذشتن چند سال احساس کردید که تابلوفرش شما نیاز به شستشو دارد باید حواس خود را بسیار جمع کنید. البته که در ابتدا به شما پیشنهاد می‌کنیم که اگر قصد شستن تابلوفرش خود را دارید به علت ظرافت بیش‌ازاندازه‌شان آن‌ها را به دست متخصصان این کار بسپرید. اما اگر قصد این را دارید که خودتان تابلوفرش‌تان را بشویید باید بدانید که نوع تابلوفرش یعنی دستباف یا ماشینی بودن آن در انتخاب روش شستشوی تابلوفرش بسیار تاثیر دارد. چراکه تابلوفرش‌های دستباف اغلب با الیاف طبیعی بافته شده‌اند و استفاده از مواد شوینده‌ی قوی به آن‌ها آسیب جدی وارد می‌کند.

 

ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که برای شستن تابلوفرش خود ابتدا آن را از قاب خود جدا کنید. با جاروبرقی گرد و خاک آن را بگیرید. سپس شوینده‌ای مناسب با جنس فرش خود انتخاب کنید. آن را با مقداری آب مخلوط کنید. حالا محلول را روی اسفنجی ریخته و اسفنج را روی فرش بکشید. در انتها تابلوفرش را در محیطی خشک پهن کنید و اجازه دهید که کامل خشک شود. دو نکته حائز اهمیت است. اول اینکه تابلوفرش را به کمک شوفاژ و سایر وسایل گرمایشی خشک نکنید و دوم این‌که به هیچ وجه تابلوفرش را تا وقتی که کامل خشک نشده است آویزان نکنید چراکه این کار باعث می‌شود تابلوفرش شما تغییر شکل بدهد.

 

در این مقاله سعی کردیم تا تمامی نکات مورد نیاز برای حفظ و نگهداری تابلوفرش را با شما در میان بگذاریم. فراموش نکنید که خریدن این شاهکارهای هنری کافی نیست و در نگهداری و مراقبت از آن‌ها نیز باید بسیار کوشید تا نه تنها آن‌ها را از دست ندهیم بلکه حتی بر عمرشان نیز بیافزاییم. امیدواریم که این مقاله بتواند شمارا هر چند کم در نگهداری تابلوفرش‌تان یاری کند.