وقتی برای اولین بار وارد خانهی کسی میشوید چه چیزی بیشتر از همه توجه شما را جلب میکند؟ معماری خانه؟ ظروف مدرن یا بسیار قدیمی و عتیقه؟ مبلمان؟ دیوارهای رنگی و یا تابلوهای این خانه؟ اگر اهل دیزاین خانه و علی الخصوص دیوارهای خانه باشید بیشک تابلوها برای شما موارد خاصی هستند. حال اگر این تابلوها از جنس فرش باشند چه؟
ایرانیها مردمان خاصی هستند که همواره به زیبایی اهمیت زیادی میدهند. مردمانی گرم که میتوان این گرما را نه تنها در رفتار و پوشش، که حتی در خانه آنها نیز حس کرد. هر توریستی کافی است یک بار در آغوش این گرما بیافتد تا دیگر هرگز آن را فراموش نکند. اولین چیزی که مسافران خارجی در هاستلهای ایرانی حس میکنند این گرما و دنج بودن خانههای ایرانی است. اما به راستی چه چیزی این خانهها را خاص و گرم و یا باصطلاح ’’ایرانی’’ میکند؟ بله طبیعتا که انرژی این مردمان در خانهها جریان دارد اما هماره عناصری در این خانهها حضور پررنگی دارند که اثرگذاری فضای خانه را دوچندان میکنند.
با گذر زمان وطن عزیزمان ایران نیز همراه با معماری و دیزاین مدرن جهانی گام برداشته است و هرگز عقب نمانده است، اما در سرزمین مادری هماره عناصری ثابت ماندهاند تا اصالت این خاک را فریاد بزنند. عناصری که با معیارهای زیباییشناسی جهانی نیز همسواند.
تابلوفرش اثر هنری در خانههای ایرانی
تابلو فرش ایرانی همواره از همین عناصر زیباییشناسی در خانههای ایرانی است. تابلوهایی با نقش و نگار متنوع و گسترده که توجه همگان را به خود جلب میکند و گاه میتوان مدتها روبهروی آنها ایستاد و تماشایشان کرد و لذت برد. طبیعی است که با سابقهی طولانی فرش و فرشبافی در ایران، تابلو فرش نیز در طول این زمان دراز جای ویژهای در خانههای مردمان ایرانی تبار برای خود باز کرده باشد و آذینبخش این خانههای گرم و صمیمی بشود. امروزه دیگر فرقی نمیکند که شما به دیزاین مدرن علاقه دارید و یا سنتی، تابلوفرش هماره عضوی جداناپذیر از دیزاین خانههای ایرانی و حتی غیرایرانی است که جای خود را در میان عناصر دیگر پیدا میکند.
تابلوفرش ایرانی و تاریخ
تابلوفرشهای دستباف ایرانی هنرهایی هستند که هر کدام به تنهایی راوی یک قصهاند. قصههایی که بر دار قالی نقش بستهاند. چه بسیار زنان و مردانی که مدتها پشت دار نشتستهاند، تار به تار بافتهاند و داستان این قصهها را بر دار قالی نقش زدهاند. به همین دلیل است که با سابقهی طولانیای که فرش و فرشبافی در ایران داشته است تاریخ هر دوره بر فرشهای آن زمان نقش بسته است. لازم به ذکر است که بافت تابلوفرش از زمان ساسانیان رواج یافته است.
رنگ و طرح تابلوفرش
هر چند در این تابلوفرشها از رنگها و طرحهای گوناگونی استفاده میشود تا همهی سلیقهها را پوشش دهد اما بعضا در میان آنها از رنگهای اصیل ایرانی مثل زرد ایرانی، گلبهی ، قرمز لاکی و یا حتی آبی فیروزهای در طرحهای سنتی و قدیمی استفاده میشود که روی دیوارهای سفید، استخوانی و یا شیری خانههای ایرانی نمای ویژهای دارد و به طبع برای چشم ایرانیان نیز آشناتر است.
برای ما ایرانیان مسلمان زنده نگه داشتن ذکر و یاد پروردگار همیشه مهم بوده و هست و به همین دلیل تابلوفرشهایی با طرح آیات و احادیث مانند وان یکاد، چهارقل، آیه الکرسی و… بسیار محبوب هستند. استفاده از رنگهای کرم، طوسی، مشکی و قهوهای در این تابلوفرشها چشمنواز زیبایی را برای خانههای ایرانی به ارمغان میآورد. اما اگر بخواهیم به طور کلی طرحهای تابلوفرشهای ایرانی را به چند دسته تقسیم کنیم میتوانیم به طرحهای منظره، طرح فرانسوی، طرح حیوانات، طرح اماکن مقدس، طرح آیات و روایات، طرح پرتره و طرحهای فانتزی اشاره کنیم.
جنس تابلوفرش
تابلوفرشهای ایرانی با الیاف گوناگونی بافته میشوند که جنس این الیاف در قیمتگذاری آنها نقش به سزایی دارد. از انواع این الیاف میتوان به نخ اکریلیک، نخ پشمی، نخ پنبه، نخ ابریشم و نخ کرک نام برد. تابلوفرشهایی با قیمت بالاتر اغلب از جنس ابریشم هستند. ناگفته نماند که نخ ابریشم مصنوعی نیز در فرشبافی به کار میرود که در این صورت قیمت پایینتری دارد.
بهترین تابلوفرش متعلق به کجاست؟
تابلوفرشهای ایرانی آثار هنریای هستند که در نقاط بسیاری از کشور تولید میشوند، اما به راستی بهترین تابلوفرش ایران متعلق به کجاست؟ اصفهان؟ شیراز؟ تبریز یا کاشان؟
در این جا باز با دو گروه دستباف و ماشینی روبهرو هستیم. بهترین تابلوفرش دستباف ایرانی متعلق به شهر سردرود در آذربایجان شرقی است. این شهر به علت تابلوفرشهای خاص و بینظیر خود تحت عنوان پایتخت تابلوفرش ایران شناخته و معرفی شده است.
اما همان طور که میدانیم بهترین فرشهای ماشینی ایران متعلق به شهر تاریخی کاشان است و این امتیاز به تابلو فرش ماشینی نیز رسیده است.
سخن آخر
تابلوفرشهای ایرانی چه ماشینی و چه دستباف همیشه ذینتبخش خانههای ایرانی و حتی غیر ایرانی بودهاند. با گذر زمان و هر چه تکاملیافتهتر شدن این هنر، خواهان آن نیز افزایش پیدا کرده است. نگهداری صحیح از این آثار هنری میتواند عمر آنها را بسیار افزایش دهد و به خانههای شما نقش و رنگی دیگر ببخشد.
نظر خود را بنویسید